ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ-Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ

   ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ-Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ
--------------------------- 

Ι]ΜΕΓΑ ΖΑΛΟΥΦΙ=Ανηκε στο Σαντζακειο της Ανδριανουπολης,καζα Χαφσας,Μητροπολη Ανδρανουπολεως Διδυμοτειχου.Αριθμουσε 5.000 χιλ. κατοικους,ενα σχολειο,ενα δασκαλο και 150 μαθητες και ενα νηπιαγωγειο με ενα[1] δασκαλο και 50 μαθητες.Οι κατοικοι του καταγονται απο το χωριο ΛΑΖΑΡΑΤΙ του Αργυροκαστρου οπως αναφερει η Μαρια Μιχαηλ-Δεδε στο βιβλιο της 'Αρβανιτικα Τραγουδια'.Τομος Β' σελ.11.

Οι κατοικοι ηρθαν επι Σουλτανου Σελημ Β' του μεθυσου το 1566 για να κτισουν τα περιφημα τζαμια της Ανδριανουπολης τα λεγομενα 'Σελημεια.

Μετα την Μικρασιατικη Καταστροφη ο πληθυσμος του ΜΕΓΑΛΟΥ ΖΑΛΟΥΦΙΟΥ εγκατασταθηκε σε διαφορα μερη της Δυτικης Θρακης και Ανατολικης Μακεδονιας.

Στο Νομο Εβρου στα χωρια:ΧΕΙΜΩΝΙΟ,ΣΑΚΚΟΣ[Καρασακλη,μετακομισαν πριν το 1922 οπως και το Ζακουφοπουλο=Αμπαλαρ που ανηκει τωρα στην Τουρκια],ΡΗΓΙΟ,ΚΛΕΙΣΩ[Συνοικια της Ορεστιαδος],ΔΙΚΑΙΑ,ΚΑΒΥΛΗ,ΘΟΥΡΙΟ,ΛΥΚΟΦΗ,ΑΠΑΛΟΣ.

Στο Νομο Σερρων στα χωρια:ΝΕΟΧΩΡΙ,ΠΑΡΑΛΗΜΝΙΟ,ΝΕΑ ΠΕΤΡΑ,ΘΟΛΟΣ,ΚΟΙΜΗΣΙ,ΣΟΥΣΑΜΙΑ και 5 χιλ. εξω απο την Θεσσαλονικη στο χωριο ΚΑΛΟΧΩΡΙ.

2]ΜΑΝΔΡΙΤΣΑ=Ανηκε στο Σατζακειο Ανδριανουπολεως,στο καζα Ορτακιοι,μητροπολη Λιτιτσης Διδυμοτειχου.

Αριθμουσε 2.000 χιλ. κατοικους,ενα σχολειο,ενα δασκαλο και 12ο μαθητες και ενα νηπιαγωγειο με ενα δασκαλο και 60 μαθητες.

Οι κατοικοι του εχουν ερθει απο το χωριο ΛΑΖΑΡΑΤΙ του Αργυροκαστρου οπως και του ΜΕΓΑΛΟΥ ΖΑΛΟΥΦΙΟΥ για τον ιδιο λογο.

Μετα το 1914[Ανηκε στη Βουλγαρια] ο πληθυσμος εγκατασταθηκε στα χωρια του Ν.Εβρου ΜΑΥΡΟΚΛΗΣΙ,ΠΡΩΤΟΚΛΗΣΙ και στο ΣΟΥΦΛΙ.Στον ΚΑΛΟ ΑΓΡΟ του Ν.Δραμας.Στη ΘΕΡΜΗ,ΖΑΓΚΛΙΒΕΡΙ, ΣΟΥΡΩΤΗ Θεσσαλονικης και στο Ν.Κιλκις στο χωριο ΜΑΝΔΡΑ.

3]ΑΛΤΙΝ-ΤΑΣ=Ανηκε στο Σατζακειο Ανδριανουπολης,καζα Ουζουν -Κιουπρου,Μητροπολη Ηρακλειας/

Αριθμουσε 910 κατοικους,ενα σχολειο,ενα δασκαλο και 45 μαθητες.

Οι κατοικοι του εχουν ερθει απο το ΚΙΑΦ-ΖΕΖ[Μαυρος λαιμος] της ΚΟΛΟΝΙΑΣ περιοχη ΕΡΣΕΚΑΣ το 1769 και σχετιζεται με την καταστροφη της Μοσχοπολης.

Μετα την Μικρασιατικη καταστροφη ο πληθυσμος εγκατασταθηκε στα χωρια ΑΡΔΑΝΙΟ,ΠΥΛΑΙΑ του Ν.Εβρου και ΠΑΡΑΔΗΜΗ Ν.Κομοτηνης.

4]ΠΑΖΑΡΔΕΡΕΣ=Ανηκε στο Σαρζακειο Καλλιπολης,καζα Κεσσανης,Μητροπολη Ηρακλειας.

Αριθμουσε 500 κατοικους,ενα σχολειο,ενα δασκαλο και 50 μαθητες.

Οι κατοκοι του εχουν ερθει απο την περιοχη Βυθκουκιου της Κορυτσας.

Μετα την Μικρασιατικη καταστροφη εγκατασταθηκαν στο χωριο ΠΟΡΟΣ των ΦΕΡΩΝ.

Πολιουχος του χωριου ηταν ΤΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ.

5]ΙΜΠΡΙΚ-ΤΕΠΕ=Ανηκε στο Σατζακειο Ανδριανουπολης,καζα Ουζουν Κιουπρου,Μητροπολη Ηρακλειας.

Αριθμουσε 3.000 κατοικους,ενα σχολειο,τρεις[3] δασκαλους με 150 μαθητες,ενα Παρθεναγωγειο με μια δασκαλα και 70 μαθητριες,

Ηταν απο τα πιο προηγμενα χωρια της Θρακης στη μορφωση,διδασκονταν μεχρι και Γαλλικα.Απο το ΙΜΠΡΙΚ-ΤΕΠΕ καταγονταν και ο ΦΑΝ Σ.ΝΟΛΗ[Θεοφανης Μαυροματης] ο οποιος ηταν μια διανοια παγκοσμιου ακτινοβολιας.

Το ονομα ΙΜΠΡΙΚ ΤΕΠΕ ειναι Τουρκικο.Η Αρβανιτικη ονομασια του ηταν ΚΙΟΥΤΕΖΑ[το μικρο χωριο],η δε Ελληνικη ΙΜΒΡΑΣΟΣ.

Μετα την Μικρασιατικη καταστροφη οι κατοικοι μαζι με τους κατοικους του 6]ΣΟΥΛΤΑΝ-ΚΙΟΙ εγκατασταθηκαν στα χωρια ΤΥΧΕΡΟ[Παλια ΤΥΧΙΟ=Μπιτικλη,ΠΥΡΟΛΙΘΟΣ=Τσακιρτζη,ΤΑΡΣΙΟΝ=Χαντζιας] που θεωρειται γενετειρα των δυο χωριων αφου κατοικειται κατα 90ο/ο απο Αρβανιτες,ΓΕΜΙΣΤΗ,ΚΗΠΟΙ,ΠΕΠΛΟΣ,ΦΕΡΑΙ,ΚΑΒΗΣΟΣ του Ν.Εβρου.Στο Ν.Ξανθης στα χωρια ΜΕΛΙΣΣΑ,ΚΥΨΕΛΗ,ΕΡΑΣΜΙΟ.

Οι κατοικοι εχουν ερθει απο το χωριο ΚΙΟΥΤΕΖΑ της ΚΟΛΟΝΙΑΣ περιοχη ΕΡΣΕΚΑΣ το 1769 και σχετιζεται με την καταστροφη της Μοσχοπολης

Πολιουχος του χωριου ηταν του ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ.

6]ΣΟΥΛΤΑΝ-ΚΙΟΙ=Ανηκε στο Σατζακειο Ρεδαιστου,καζα Μαλγαρων,Μητροπολη Ηρακλειας[Εκκλησιαστικα ανηκε σε αλλη πολη]

Αριθμουσε 1.800 κατοικους,ενα σχολειο,ενα δασκαλο με 60 μαθητες και ενα Παρθεναγωγειο,μια δασκαλα με 45 μαθητριες

Το ονομα ΣΟΥΛΤΑΝ-ΚΙΟΙ ειναι Τουρκικο.Η Αρβανιτικη ονομασια ηταν ΚΑΤΣΙΟΥΛΙΑΡΑ[Και οχι Βυθκουκι οπως εσφαλμενα γραφουν μερικοι],η δε Ελληνικη ΛΥΒΗΘΡΟΝ.

Οι κατοικοι του εχουν ερθει απο το ΒΥΘΚΟΥΚΙ Κορυτσας[Οι κατοκοι του γειτονικου ΙΜΠΡΙΚ ΤΕΠΕ τους κοροδευαν με το παρατσουκλι ΜΠΙΘΚΟΥΚΙΔΕΣ[Κοκκινοκοληδες] κατα παραφραση του ΒΥΘΚΟΥΚΙΔΕΣ[Που σημαινει κοκκινο ρεμα] ενω οι κατοικοι του ΣΟΥΛΤΑΝ -ΚΙΟΙ τους αποκαλουσαν ΚΙΟΥΤΕΛΑΖΙΝ[κατα παραφραση του ΚΙΟΥΤΕΖΑ].Εδω πρεπει να εγινε το μπερδεμα του ονοματος στο περιοδικο ΜΠΕΣΑ που ειχα δωσει τα στοιχεια για την Αρβανιτικη ονομασια[Για αυτο λεμε οτι γραφεται δεν ξεγραφεται ευκολα]

Επειδη το ΒΥΘΚΟΥΚΙ ηταν βλαχοχωρι,η ονομασια ΚΑΤΣΙΟΥΛΙΑΡΑ προφανως να ειναι Βλαχικη την οποια εφεραν μαζι τους οι κατοικοι[αν και το πρωτο συνθετικο κατς=κυνηγος η κατσιασμενος ειναι καθαρα Αρβανιτικο].

Η εγκατασταση τους το 1769 στο ΣΟΥΛΤΑΝ-ΚΙΟΙ σχετιζεται με την καταστροφη της Μοσχοπολης.

Οι κατοικοι του μετα την Μικρασιατικη κατστροφη εγκατασταθηκαν στα ιδια χωρια με τους κατοικους του ΙΜΠΡΙΚ ΤΕΠΕ.

7]ΙΛΑΝΛΗ=Ανηκε στο Σατζακειο Ρεδαιστου,καζα Μαλγαρων,Μητροπολη Ηρακλειας.

Αριθμουσε 100 κατοικους,ενα σχολειο.ενα δασκαλο και 15 μαθητες.

Οι κατοικοι του εχουν ερθει απο την περιοχη του Βυθκουκιου το 1769 και σχετιζεται με την καταστροφη της Μοσχοπολης.

Μετα την Μικρασιατικη κατστροφη οι κατοικοι εγκατασταθηκαν στα χωρια ΑΝΘΕΙΑ:[ Επιθετα= Ανδρεαδάκης, Μαρκάκης, Καμπουράκης, Καραγιωργάκης, Γενικομσάκης, Μιντουράκης, Τζιτζικάκης, Αδαμίδης, Φραγκάκης..]

,ΓΕΜΙΣΤΗ[οπου εφεραν και τον πολιουχο τους ΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ] του Ν.Εβρου.

8]ΚΑΡΑΤΣΑ-ΧΑΛΗΛ=Ανηκε στο Σατζακειο Ρεδαιστου,καζα Μασλγαρων,Μητροπολη Ηρακλειας.

Αριθμουσε 250 κατοικους,ενα σχολειο,ενα δασκαλο και 36 μαθητες.

Οι κατοικοι εχουν ερθει απο την περιοχη του ΒΥΘΚΟΥΚΙΟΥ Κορυτσας το 1769 και σχετιζεται με την καταστροφη της Μοσχοπολης.

Λεηλατηθηκε και κατστραφηκε ολοσχερως απο τον ΧΑΤΖΗ ΣΕΡΙΦ Μπεη κατα τους δυ[2] Βαλκανικους πολεμους και οι κατοκοι του κατεφυγαν στα γυρω Αρβανιτοχωρια και στην Ανθεια[Επιθετα=Κυριαζιδη,Σχεσιδη,Λαλιδης,Εμμανουηλιδη,Σιδεριδης]

-------------------------------------------------

Εκτος αυτων υπηρχε και Αρβανιτικο χωριο με ονομασια ΑΣΛΑΝΙ και στην περιοχη Διδυμοτειχου ζουσαν περιπου 170 οικ. Αλβανοφωνων οπως αναφερει σε εκθεση του ο Κ.Π.Φοιβος στο περιοδικο Πανδωρα το 1862.Στην ιδια πολη του Διδυμοτειχου υπηρχε συνοικια που ονομαζοταν 'ΑΡΝΑΟΥΤ ΜΙΧΑΛΕΣΙ[Αρβανιτικος μαχαλας].Στη ΒΥΣΣΑ υπαρχει περιοχη που ονομαζεται 'ΤΑ ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΑ'

------------------------------------------------------------

ΚΑΤΑΓΩΓΗ και ΕΠΟΧΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

1]ΛΑΖΑΡΑΤΙ Αργυροκαστρου=Απο την περιοχη αυτη καταγονται οι κατοικοι του ΜΕΓΑ ΖΑΛΟΥΦΙΟΥ και ΜΑΝΔΡΙΤΣΑΣ

2]ΒΥΘΚΟΥΚΙ Κορυτσας.Απο την περιοχη αυτη καταγονται οι κατοικοι των χωριων:α]ΣΟΥΛΤΑΝ-ΚΙΟΙ,β]ΠΑΖΑΡ-ΔΕΡΕΣ,γ] ΙΛΑΝΛΗ,δ]ΚΑΡΑΤΖΑ ΧΑΛΗΛ

3]ΚΙΟΥΤΕΖΑ περιοχης Ερσεκας[Κολονια]=Απο το χωριο αυτο καταγονται οι κατοικοι του ΙΜΠΡΙΚ ΤΕΠΕ.

4]ΚΙΑΦ-ΖΕΖ[Μαυρος λαιμος]=Απο το χωριο αυρτο καταγονται οι κατοικοι του ΑΛΤΙΝ-ΤΑΣ

Η 1η μεταναστευση πραγμσατοποιηθηκε το 1566 μ.Χ. επι Σουλτανων Σουλειμαν Α'[1520-1566] και Σελημ Β' του Μθυσου[1566-1574] με το εποικιστικο προγραμμα που εφηρμοσαν και εκτισαν τα περιφημα τζαμια της Ανδριανουπολης τα λεγομενα 'ΣΕΛΗΜΙΑ'.

Απο την μεταναστευση αυτη προερχονται οι κατοικοι των χωριων ΜΕΓΑ ΖΑΛΟΥΦΙ και ΜΑΝΔΡΙΤΣΑ.

Η 2η μεταναστευση πραγματοποιηθηκε το 1769 που συμπιπτει με την καταστροφη της Μοσχοπολης και τις καταστροφες μεταξυ Μουσουλμανων και Χριστιανων Αρβανιτων.Απο την μεταναστευση αυτη προερχονται οι κατοικοι των χωριων ΙΜΠΡΙΚ ΤΕΠΕ,ΣΟΥΛΤΑΝ-ΚΙΟΙ,ΑΛΤΙΝ-ΤΑΣ,ΙΛΑΝΛΗ,ΚΑΡΑΤΖΑ ΧΑΛΗΛ,ΠΑΖΑΡΔΕΡΕΣ.

Ο ΦΑΝ Σ.ΝΟΛΙ που καταγοταν απο το ΙΜΠΡΙΚ ΤΕΠΕ αναφερει οτι ηρθαν σαν μισθοφοροι[Στρατιωτικες αποικιες] των Βυζαντινων,πριν την πτωση της Κωνσταντινουπολης.

-----------------------------------------------------

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΥ ΕΒΡΟΥ

Οι διαφορες μεταξυ Αρβανιτων Βορειου και Νοτιου ΕΒΡΟΥ δεν ειναι πολυ σημαντικες γιατι στην γλωσσα συννενοουνται πολυ καλα.Οι διαφορες εγκειται στα εξης:

1ον]Φυσιογνωμικα οι Αρβανιτες του βορειου Εβρου[Ζαλουφιωτες,Μανδριτσιωτες] ειναι προς το καστανοξανθο, ενω του Νοτιου Εβρου[Ιμπρικτεπιωτες,Σουλτακιωτες κ.λ.π.] ειναι στο πιο μελαχρινο.

2ον]Ενω του Νοτιου Εβρου αυτοαπακλουνται Σκιπταρ που ειναι η Εθνικη ονομασια των Αλβανων,οι του Νοτιου Εβρου ουτε Σκιπταρ,ουτε Αρβανιτε,ουτε Αρμπερεση αλλα οταν τους μιλας στην γλωσσα τους λενε 'Κιου ιστε σε νεβε=αυτος ειναι σαν και εμας,γιατι την εποχη που εφυγαν το 1566 η ονομασια Σκιπταρ απο Ιλλυριος δεν ειχε επικρατησει ακομη.

3ον]Ως προς την γλωσσα οι διαφορες ειναι ασημαντες καθοσον ολοι ομιλουν την Τοσκικη διαλεκτο.

-------------------------------------------------------

ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΟ ΦΡΟΝΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΙΔΟΥ ΤΙ ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ Ν,ΒΑΦΕΙΑΔΗ ΤΟ 1865:

'Περι τουτων[των ΑΡΒΑΝΙΤΩΝ] ειπομεν ηδη ανωτερω οτι μετωκισθησαν εξ Αλβανιας,ινα συμπληρωσωσι το εν τη χωρα εκ των ερημωσεων δημιουργηθεν κενον μετα την αλωσιν.Αν δε δικαιως οι Αλβανοφωνοι κατοικοι της Ελλαδος θεωρουνται Ελληνες το φρονημα και την ψυχην,δικαιως και ουτοι πρεπει να θεωρουνται Ελληνες,ατε εξ αμνημονευτων χρονων Ελληνιστι εκπαιδευομενοι,πλειστοι δ' αυτων προς τη Αλβανικη και την Ελληνικην ομιλουντες.'

----------------------------------------------------------

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΘΡΑΚΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣΠαραθέτω παρακάτω δυο ιστορικά τραγούδια, που τραγουδιόνταν και τραγουδιούνται ακόμη από τους Θρακιώτες της Αν. Θράκης και της Αν. Ρωμυλίας:

«Πέντι δέκα δυο αρβαν’ τόπ’ λα δίπλα στέκουν παν ςτη στράτα

‘νάβρουν τούρκο να σκοτώσουν, κι ρωμηόν να λιευτερώσουν…»

(Ζωναράδικο Λιλί-Κωστί Βορείου Θράκης)

Και ένα άλλο καθιστικό, ιστορικό, βυζαντινό που περιλαμβάνεται στα τραγούδια του Αναστενάρικου κύκλου, σε ήχο πλ. του Α¨ , ήχο λυρικό όπως τον λέει ο φίλος δάσκαλος Δ. Νατσιός και πολλοί, όπως και εγώ επικολυρικό:

Κάτου ‘ς άσπρη πέτρα και στο κρυό νερό

σκοτώσανε το Γιάννη τ’ Ανδρόνικου το γιο

Τούρκοι τον παραστέκουν και οι ρωμιοί τον κλαιν,

Και πάρθενα κοράσια τον μοιρολογούν.

Γιάννο μ’ δεν είχες Μάννα , μάννα κι’ αδελφή,

δεν είχες και γυναίκα για να σ’ έκλαιγεν.

Θαρρώ πως είχα μάννα, μάνα κι αδελφή,

Κι η δόλια η γυναίκα νά την πόρχεται,

Με δυο μαύρα λιθάρια στηθοδέρνοντας.

Δεν σε το είπα Γιάννο μ’ δεν σου το λέγα γω

Με Τούρκους μη τα βάζεις, μήτε και με Ρωμιούς.

Γιατί οι Τούρκοι σφάζουν και οι Ρωμιοί κρεμούν

Κι αυτοί οι Αρβανιτάδες, για σένα πολεμούν…

Και όπως γράφει ο μεγάλος δάσκαλος της Βυζαντινής και Δημοτικής μας μουσικής Σίμωνας Καρράς:

«Ας τα βλέπουν αυτά, όσοι από άγνοια, προσπαθούν να θίξουν την ελληνικότητα των μη αλαξοπιστισάντων, των Χριστιανών δηλαδή, Αρβανιτών, των οποίων η Θρησκεία, ήθη και έθιμα, παραδόσεις, ιστορία, ενδυμασία, χοροί, μουσική και αυτή η διάλεκτος κατά βάσιν είναι αρχαιότροπος ελληνική ως και η συνείδησίς των»

-----------------------------------------------------------

ΤΑ ΑΡΒΑΝΙΤΟΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΚΟΛΛΙΑ

Η εργασια αυτη ουσιαστικα οφειλεται στην βοηθεια και την συνδρομη των κ.κ.Κωστα Καζακη,απ'το Τυχερο Εβρου,και Κωνσταντινο Βισγα απο τις Φερρες,που συγκεντρωσαν και μου εστειλαν το υλικο απο δημοσιευσεις η εγγραφα (υπ'αριθμον 434 φακελλος της βιβλιοθηκης της Βουλης,που αναφερεται στην Θρακη).

Βασιστηκε επισης αυτη η εργασια σε στοιχεια,απο τα εργα των Χρηστου Δ.Ρουσσοπουλου (Μεγαλο Ζαλουφη),Β' εκδοση,Θεσ/κη 1977),Γεωργιου Τολιδη (Το Μεγαλο Ζαλουφι) και Αρχιμανδριτου Ν.Βαφειδη,«Συμβολη εις την γενικην Ιστοριαν του Διδυμοτειχου»και «Εκκλησιαστικαι επαρχιαι της Θρακης».

Στην Θρακη, υπαρχει ενα πληθος χωριων που τα κατοικουν Αρβανιτες.Τα χωρια αυτα ειναι..Στο νομο Εβρου,η Καβυλη,Μαυροκκλησι,Γεμιστη,Κηποι,Πεπλος,και η Κωμοπολη Φερρες,με μικτο πληθυσμο,καθως και τα χωρια,Τυχερο,Χειμωνιο και Σακκος,με σχεδον αμιγη Αρβανιτικο πληθυσμο.Το Τυχερο,ειναι ενα χωριο με 2.500 κατοικους και οι κατοικοι του φημιζονται στο νoμο Εβρου για τον δυναμισμο τους.Στο νομο Ροδοπης,το αξιολογοτερο Αρβανιτοχωρι ειναι η Παραμηδη,ενω στο νομο Ξανθης,το Ερασιμο,η Κυψελη και η Μελισσα..

Οι Αρβανιτες που κατοικουνσ'αυτα τα χωρια καθως και στις πολεις της Θρακης,εχουν ελθει στην πλειοψηφια τους,απο την Ανατολικη Θρακη μετα τις καταστροφες που υπεστησαν τα χωρια τους απο τους Τουρκους και την ανταλλαγη των πληθυσμων,που ακολουθησαν πριν και μετα την Μικρασιατικη καταστροφη.

Οι σημαντικοτερες Μητροπολεις αυτων των χωριων ησαν το Μεγαλο Ζαλουφι,το Ιμπρικ Τεπε,που στα Αρβανιτικα λεγοταν Κιουτεζα και βρισκοταν κοντα στην αρχαια Ιμβρασο,το Σουλταν-Κιοι,που στα Αρβανιτικα λεγοταν Βυθκουκι και βρισκοταν κοντα στο αρχαιο Λιβυθρον,η Μανδριτσα και το Αλτιντας.Τα χωρια αυτα βρισκονταν στην Ανατολικη Θρακη.

Αυτη η μετοικεσια,απο την Ανατολικη,στη Δυτικη Θρακη,ειναι προσφατη και καταγεγραμμενη απο την Ιστορια.Αυτο,για το οποιο δεν υπαρχουν γραφτα στοιχεια και ντοκουμεντα,ως αυτη τη στιγμη,ειναι το ποτε και κατω απο ποιες συνθηκες,εγκατασταθηκαν αυτοι οι Αρβανιτες στην ευρυτερη περιοχη της Θρακης.

Υπαρχει και διασωζεται ως σημερα η λαικη παραδοση,μεταξυ των Αρβανιτων της Θρακης,οτι ο Σουλτανος Σελημ θελοντας να στολισει την πρωτευουσα του κρατους του,την Αδριανουπολη,με δημοσια κτιρια και Τζαμια,μετεκαλεσε απο την περιοχη της Κορυτσας-πολλοι μαλιστα κατονομαζουν σαν αρχικη μητροπολη το Βυθκουκι-ενα αξιολογο πληθος απο τους περιφημους κτιστες της περιοχης αυτης,τους γνωστους «Κιουσηδες»μαζι με τις οικογενειες τους.Η αποστολη τους ηταν να χτισουν τα δημοσια κτιρια της Αδριανουπολης και κυριως ενα μεγαλο Τζαμι,που ομοιο του να μην υπηρχε σε ολο το Ισλαμ.

Ανταμοιβη τους,εκτος των αλλων,η εγκατασταση τους στις εφορες περιοχες της Θρακης.

Το Τζαμι πραγματικα χτιστηκε μεσα σε οχτω χρονια (1566-1574) και ηταν το θαυμα της εποχης του και ακομα αποτελει ενα θαυμαστο αρχιτεκτονικο δημιουργημα.Εχει τεσσερις μιναρεδες υψους 40 μετρων,μολυβδοσκεπαστους,καθως ο τρουλος,με ασημενια μισοφεγγαρα στην κορυφη και 999 παραθυρα.Ο λογος;Να μη ξεπερασει το τεμενος του Προφητη στη Μεκκα,που εχει 1000 παραθυρα.

Ο Σουλτανος ενθουσιασμενος,τους καλεσε να διαλεξουν οποιαδηποτε περιοχη για να χτισουν τα χωρια τους και να εχουν τα βασιλικα προνομια που δυστυχως μας ειναι αγνωστα,γιατι καθως τα χρονια περασαν,αυτοι μεν,καθως φαινεται,ειχαν το προνομιο να μη θιγει το ορθοδοξο χριστιανικο τους θρησκευμα με κανενα τροπο,αλλα στα τελη του 19 ου αιωνα,οταν η Οθωμανικη αυτοκρατορια,αρχισε να καταρρει,οι υποσχεσεις και τα προνομια των παλιων Σουλτανων,παραβιαζονταν,μπρος στη προσπαθεια επιβιωσης της καταρρεουσας αυτοκρατοριας.

Οι Αρβανιτες λοιπον αυτοι της Θρακης υπεστησαν ταλαιπωριες,διωξεις,λεηλασιες των περιουσιων τους και καταστροφες,αλλα πλεον δεν ηταν στο χερι της Οθωμανικης κυριαρχιας να επιβαλλει ανεξελεγκτα τη θεληση της,ουτε αλλωστε οι Αρβανιτες της Θρακης ησαν απ'αυτους που ευκολα λυγανε.

Κατα τον Α' Βαλκανικο πολεμο,την πριοχη διεκδηκουσαν οι Βουλγαροι,οι Τουρκοι,και οι Ελληνες και φυσικα οι Αρβανιτες της Θρακης ησαν το προκεχωρημενο φυλακιο του Ελληνισμου στην περιοχη αυτη.Η προσκαιρη απελευθερωση της περιοχης απο τα συμμαχικα στρατευματα και η ανακαταληψη της περιοχης απο τους Τουρκους (οκτωμβρης 1913)εχει σαν συνεπεια να ακολουθησει λεηλασια και καταστροφη των Αρβανιτοχωριων της Θρακης.

Στις 11 Ιουλιου του 1920,ο Ελληνικος στρατος περνα τον Εβρο και τα Αρβανιτοχωρια με εξαλλο ενθουσιασμο υποδεχονται τους στρατιωτες.Ολοι οι ανδρες απο 20 εως 40 ετων κατατασσονται εθελοντικα στον Ελληνικο στρατο με την πεποιθηση να πραγματοποιηθει το παμπαλαιο ονειρο,να φτασουν ως την «κοκκινη μηλια».Οι περισσοτεροι αφησαν τα κοκκαλα τους στα πεδια των μαχων της Μικρασιας.

Ακολουθει η Μικρασιατικη καταστροφη και η τραγικη πορεια στρατου και λαου,περναει απο τα Αρβανιτοχωρια της Θρακης,για την επιστροφη.Οι Αρβανιτες της Θρακης.θα ειναι οι τελευταιοι που θα εγκαταλειψουν τα χωρια τους,αλλα εχοντας παντα αυτη την αδαμαστη ελπιδα οτι «παλι με χρονια με καιρους,παλι δικα μας θαναι»,εγκαθιστανται λιγα χιλιομετρα πιο περα,δηλαδη στα νεα και οριστικα πλεον συνορα μεταξυ Ελλαδος και Τουρκιας.Παραμενουν ως σημερα οι πλεον αξιομαχοι Ακριτες του Ελληνισμου,σ'αυτη την περιοχη.

Αυτη ειναι σε ακρα συντομια η ιστορια των Αρβανιτων της Θρακης.

Η παραδοση για την προελευση τους απο την περιοχη της Κορυτσας,θα πρεπει να εκληφθει σαν πραγματικο γεγονος,διοτι ενισχυεται απο τα πιο κατω ενδεικτικοτατα στοιχεια..

1.Επωνυμα των οικογενειων των Αρβανιτων της Θρακης,βρισκουμε ως σημερα στην περιοχη της Κορυτσας(Βυθκουκι).

2.Εθιμικα,λαογραφικα στοιχεια με ιδιαιτεροτητες,απαντωνται στις δυο περιοχες.

3.Οι Αρβανιτες της Θρακης αυτοαποκαλουνται «Σκυπεταροι»και οχι «Αρβανιτες».Αυτο σημαινει οτι η εγκατασταση τους εκει χρονικα πρεπει να τοποθετηθει σε εποχη που εχει καθιερωθει αυτο το ονομα στην Ηπειρο και Αλβανια,δηλ. αρκετα χρονια μετα το θανατο του του Γεωργιου Καστριωτη,του επονομαζομενου Σκεντερμπεη (17-1-1468). Επομενως η χρονολογια μεταναστευσης που αναφερεται απο την παραδοση και συμπιπτει με την βασιλεια του Σελημ του Β'του επικαλουμενου «μεστ»(Μεθυσου) (1524-1574),δεν πρεπει να απεχει απο την πραγματικοτητα.Αν προσθεσουμε σε αυτα,οτι μεγαλος Βεζυρης του Σελημ του Β'ηταν ο εξ Αλβανιας Μεχμετ Σοκολης,τοτε η ιστορικη πραγματικοτητα δε φαινεται να απεχει απο την παραδοση.

4.Το επωνυμο Κιουσης,που ειναι δηλωτικο επαγγελματος και σημαινει «κτιστης»,απανταται σε ολη την Ελλαδα και απαραιτητα σε καθε αρβανιτοχωρι.Δεν απανταται ομως στα αρβανιτοχωρια της Θρακης,πραγμα που σημαινει οτι αυτοι οι μεταναστες ησαν πραγματιμολοι τους «Κιουσηδες»,δηλ.χτιστες Κορυτσαιοι,επομενως θα ηταν αδιανοητο μεταξυ τους να εμφιλοχωρει το επωνυμο αυτο το οποιο καθως ειναι λογικο,δινεται απο τριτους.

5.Ειναι γνωστο ως σημερα οτι οι κατοικοι της περιοχης της Κορυτσας ειναι αριστοι κτιστες,εχουν ιδιαιτερη παραδοση σε αυτη την τεχνη και κυριως ειναι γνωστο οτι αυτοι ακριβως αποκαλουνται απο τους αλλους Αρβανιτες,«Κιουσηδες».Η συντεχνια των «Κιουσηδων»ειναι απο τις αρχαιοτερες-αν οχι η πρωτη-που ειχε θεσπισει ξεχωριστο,επαγγελματικο και συνθηματικο γλωσσικο ιδιωμα,ωστε να μην γινεται κατανοητο απο τους τριτους.*

O Σουλτανος Σελημ ο Β',ο Μεθυσος ,ειχε σαν μεγαλο Βεζυρη του τον Μεχμετ Σοκολη,ενα εξωμοτη Αλβανο,που θεωρειται μαλιστα σαν ενας απο τους σημαντικοτερους Βεζυρηδες της Οθωμανικης αυτοκρατοριας.Η τιμητικη και οχι αναγκαστικη μετακληση λοιπον των Κιουσηδων στην Αδριανουπολη και η προναμιακη μεταχειρηση τους,δεν αποκλειεται να ηταν δικη του εισηγηση στον Σουλτανο.

7.Βυθκουκι,ονομαζεται ενα απο τα μεγαλυτερα Αρβανιτοχωρια της Ανατολικης Θρακης (Τουρκικα,Σουλταν-κιοι).Τα χωρια που προηλθαν απο το Μεγαλο Ζαλουφι,ειναι,Χειμωνιο,Θουριο,Πυθο,Ρηγιο,Κλησσια,Δικαια και Καβυλη.Για την κατασταση,που βρισκονταν τα Αρβανιτοχωρια της Ανατολικης Θρακης στο τελος του περασμενου αιωνα και στις αρχες του παροντος,πληροφορουμαστε απο ανταποκρισεις και εγγραφα,που περιεχονται στον υπ'αριθμον 434 φακκελο της Βιβλιοθηκης της Βουλης.

Ετσι πληροφορουμαστε οτι το Σουλταν-κιοι (Βυθκουκι),το 1873,ειχε 2.000 κατοικους.

Το 1905,το χωριο αυτο,εχει 2.400 κατοικους,1 δημοτικο σχολειο,εναν δασκαλο με 60 μαθητες και ενα παρθεναγωγειο με 45 μαθητριες.Η Μανδριτσα,το 1884 ειχε ενα σχολειο με εναν δασκαλο και 120 μαθητες και ενα νηπιαγωγειο με 60 μαθητες.Η Μανδριτσα τελικα,με την οριστικοποιηση των συνορων περασε στην Βουλγαρια.Στα τελευταια χρονια,κατοικοι της Μανδριτσας,περασαν στην Ελλαδα και εγκατασταθηκαν στο χωριο Μανδρες του νομου Κιλκις.Ειναι χαρακτηριστικο οτι μετα απο τοσα χρονια στην Βουλγαρια,μιλουν ακομα σημερα τα Αρβανιτικα και τα Ελληνικα.

Το Μεγαλο Ζαλουφι το 1877 ειχε 2.616 κατοικους.Το 1884 καταγραφονται 550 οικογενειες,με ενα σχολειο και ενα δασκαλο και 150 μαθητες.

Το Παζαρ-Δερε,το 1876 εχει 500 κατοικους,το 1885 400,και το 1905 386 κατοικους,1σχολειο,1 δασκαλο με 30 μαθητες.

Το χωριο Αλτιν -Τας συμφωνα με εκθεση της 25-11-1881 του Θρακικου Φιλοεκπαιδευτικου Συλλογου Ραιδεστου,κατοικειται απο 1200 κατοικους «Ελληνοαλβανους»,εχει δημοτικο σχολειο με 60 μαθητες και κρινεται «αξιον πολλης βοηθειας» (Φακελλος 434,εγγραφα 1 και 2).Τελος το Ιμπρικ Τεπε (Κιουτεζα) το 1876 εχει 3.550 κατοικους,ενω το 1905 2.320 κατοικους με ενα σχολειο,3 δασκαλους,85 μαθητες,ι παρθεναγωγειο με μια δασκαλα με 45 μαθητριες.

Την εποχη στην οποια αναφερομαστε,τα χωρια της Θρακης ζουνε οχι μονο μεσα στην φτωχεια και στην αμαθεια.Εξαιρεση αποτελουν τα Αρβανιτοχωρια που προαναφεραμε.

Ο Αρχιμανδριτης Νικολαος Βαφειδης στο εργο του «Εκκλησιαστικαι επαρχιαι της Θρακης»,σελ. 60-1 καταχωρει μια παλια ανταποκριση απο τα χωρια της ευρυτερης περιοχης (Ουζουν Κιοπρουμ,Μαλγαρων και Κεσανης).Ο ανταποκριτης,αφου διαπιστωσει οτι στην περιοχη αυτη η διανοητικη αναπτυξη των κατοικων,μονο με εκτοπισμενους στην κεντρικη Αφρικη,μπορει να συγκριθει,ζωγραφιζει την πολιτιστικη τους κατασταση με τα ζοφεροτερα χρωματα,και καταληγει..

«Εκ της οδυνηρας ταυτης καταστασεως εξαιρειται (ως προς τα σχολικα) το ελληνοαλβανικον χωριον Ιβρικ-Τεπε,ως οασις εν ερημω,...περιεχον αλληλοδιδακτικην σχολην,εις ην φοιτωσι 95 μαθητες».Ο ανταποκριτης ηταν παρον κατα τις εξετασεις που εγιναν απο την «Φιλοεκπαιδευτικη Αδελφοτητα» και του δοθηκε η ευκαιρια να θαυμασει οχι μονον την εργασια του δασκαλου,αλλα και την ευφυια των Μαθητων..«διοτι αι ευστοχοι και ταχειαι των μαθητων απαντησεις..ετι δε η αγχινοια αυτων..,προσειλκυον τον θαυμασμον παντων των παρεστωτων.Η ανωτερα ταξις εδιδασκετο το Λουκιανον...Αριθμητικην.,Ι.Ιστοριαν και ελαχιστα γεωγραφιαν επειδη εστερουντο χαρτων».

Οι περισσοτεροι κατοικοι του χωριου Τυχερο Ν.Εβρου,εχουν ελθει το 1923,απο το Ιμπρικ-Τεπε καθως μας διαβεβαιωνει ο κ. Κωστας Καζακης ο οποιος συμπληρωνει σε επιστολη που μας εστειλε,οτι το παλιοτερο ονομα του χωριου ηταν «Τυχιο» και κατα μια παραδοση,ονομαστηκε ετσι απο την επιτροπη ονοματοδοσιας που δημιουργηθηκε μετα την προσαρτηση της Θρακης,επειδη εκει σταθμευσε ο Βενιζελος και η μερα αυτη υπηρξε πολυ τυχερη για τα Ελληνικα στρατευματα.Επειδη ομως συγχυση με το κοντινο χωριο Πυθιο,απο το 1954 επεκρατησε να ονομαζεται Τυχερο.Οι κατοικοι ειναι κατα 90% Αρβανιτες με λιγους Ποντιους και παλιους Θρακιωτες.

Μιας και μιλαμε για τους Αρβανιτες της Θρακης,καλο ειναι να αναφερουμε οτι εκτος των εξ Ανατολικης Θρακης προερχομενων,υπαρχουν και αλλοι,προερχομενοι απο διαφορες περιοχες της Ελλαδας και Αλβανιας.

Αξιοσημειωτη ειναι μια αναφορα περι του Σουφλιου,το οποιο «περιεχει 10.000 Ελληνες,οι οποιοι καταγονται εκ Σουλιου και αι γυναικαι αυτων φερουσιν ενδυμασιαν Αλβανικην την εν Σαλαμινι συνηθη» (βλεπε Αρχιμανδριτη Ν.Βαφειδη.«Συμβολη εις την γενικην Ιστορια Διδυμοτειχου»σελ.200-201).

Προσωπικα διατηρω επιφυλλαξεις οσον αφορα την εκ Σουλιου καταγωγη των κατοικων του Σουφλιου.Ειναι γεγονος οτι οι περισσοτεροι Αρβανιτες που εχουν εγκατασταθει σε διαφορα μερη της Ελλαδας και εχουν ξεκοπει απο τον υπολοιπο κορμο η εχουν ξεχασει την πατροπαραδοτη γλωσσα,θελουν να υπερηφανευονται οτι καταγονται απο το Σουλι,ενω πολλοι απ'αυτους αναγουν την μετοικεσια και την εγκατασταση τους στα νεα μερη,στην εποχη του Αλη πασα.Το μονο που ειναι σιγουρο ειναι οι Αρβανιτικες γενικα καταβολες τους,που επιμαρτυρουνται ακομα,απο ελαχιστες λεξεις,τοπωνυμια,επωνυμα και παλλιες ενδυμασιες.

*ετσι «Κιουσηδες» αποκλιθηκαν οι εκ Κορυτσας χτιστες,διοτι την ερωτηση«ποιος εισαι εσυ» την προφερουν«Qush je ti »(Κιουσς γιε τυ).

 ---------------------------------------------------------- 

ΜΕΓΑΛΟ ΖΑΛΟΥΦΙ

Βιογραφικό Δελτίο
Ονομασία τοπωνυμίου ΜΕΓΑΛΟ ΖΑΛΟΥΦΙ
Βρίσκεται 35 χλμ. Νοτιοανατολικά της Αδριανουπόλεως και 15 χλμ από την Μακρά Γέφυρα (Ουζούν Κιοπριού).Διοικητικά υπάγονταν στο Βιλαέτι και Σαντζάκι Αδριανουπόλεως.Εκκλησιαστικά υπάγονταν στη Μητρόπολη Διδυμοτείχου. Σύμφωνα με την παράδοση ο οικισμός ιδρύθηκε στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα όταν ο Σουλτάν Σελήμ ήθελε να κτίσει ένα μεγαλοπρεπές τζαμί στην Αδριανούπολη. Γι’ αυτό μετέφερε τεχνίτες από τα χωριά της Κορυτσάς που ήταν ξακουστοί χτίστες πέτρας.

 Το 1574 όταν και ολοκληρώθηκε η κατασκευή του τζαμιού, οι τεχνίτες αυτοί δημιούργησαν τον οικισμό του Μεγάλου Ζαλουφιού. Οι κάτοικοι του οικισμού ήταν αλβανόφωνοι. Στις αρχές του 20ου αιώνα είχε 1.000 σπίτια . Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την αμπελουργία αλλά και την καλλιέργεια σιτηρών και σουσαμιού, λιγότερο με την κτηνοτροφία.. Οι Ζαλουφιώτες ήταν ιδιοκτήτες πολλών εμπορικών καταστημάτων. Υπήρχαν επίσης δυο νερόμυλοι και δυο ανεμόμυλοι. Το 1905 κτίστηκε από Αδριανουπολίτη πετρελαιοκίνητος αλευρόμυλος. Λειτουργούσαν δυο Δημοτικά σχολεία ένα Αρρεναγωγείο και ένα Θηλέων. Υπήρχε ο ναός του Αγ. Ιωάννη. Τον Οκτώβριο του 1912 το Ζαλούφι καταλαμβάνετε από βουλγάρικα στρατεύματα και τον Ιούλιο του 1913 ανακαταλαμβάνετε από τους Τούρκους που προχώρησαν σε λεηλασίες. Πολλοί κάτοικοι έφυγαν και κατέφυγαν στο Μικρό Μοναστήρι, στο Τσεκούρκι, στο Καβακλί αλλά και στο Διδυμότειχο, Σουφλί, Αλεξανδρούπολη και στις περιοχές Δράμας, Σερρών, Σιδηροκάστρου και Θεσσαλονίκης. Στο Ζαλούφι έμεινα μόνο 250 οικογένειες. Με την Ελληνική Διοίκηση του 1920 οι κάτοικοι επέστρεψαν. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στα Δίκαια, στην Καβύλη, τον Σάκκο, την Κλεισώ και το Ν. Χειμώνιο (όλοι οι κάτοικοι του χωριού είναι από το Ζαλούφι). Εγκαταστάθηκαν και σε άλλα χωριά τοιυ βορείου Έβρου καθώς και στη Μακεδονία και ειδικά στο Ν. Σερρών στα χωριά Νεοχώρι, Παραλύμνειο, Νέα Πέτρα, Θόλος αλλά και στο Καλοχώρι Θες/νίκης.  

--------------------------------------------------------------------------- 

Οι Αρβανίτες της Ανατολικής Θράκης: Η ιστορία ενός πρόσφυγα από το Μεγάλο Ζαλούφι Ανατολικής Θράκης.

Πολύ ενδιαφέρον το ιστολόγιό σας και βέβαια με…

ARVANITESTHRACE.BLOGSPOT.COM

------------------------------------------------------------------------

Η 'ΚΥΡΑ' ΤΩΝ ΜΑΡΑΣΙΩΝ-ΑΡΒΑΝΙΤΙΣΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΖΑΛΟΥΦΙ

Ο Στρατός 'ανταποδίδει' στη 'Κυρά των Μαρασίων' τη φροντίδα χιλιάδων στρατιωτών!

Γιατί όσα λέει ο Γιούνκερ περί "ελληνοτουρκικών περιπολιών" στο Αιγαίο είναι "λόγια του αέρα"

ONALERT.GR

---------------------------------------------------------------------------  

ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ[ΣΚΙΠΤΑΡΙΔΕΣ] ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ=Μερος 1ο..
Ενα αφιερωμα του Αλβανικου καναλιου TOP CHANNEL με την δημοσιογραφο RUDINA XHUMNGH και τον συγγραφεα NASHIO GIORGAQI,για τους Αρβανιτες [Σκιπταριδες] του Εβρου.

Shqiptaret ne Evro-Arvanite

Arvanite ne Evro, Shqiptar te vertete

---------------------------------------------------------- 
ΤΥΧΕΡΟ ΕΒΡΟΥ 18-10-2017 KAZAKΗΣ ΚΩΣΤΑΣ  [ Kotsios Kotskas sto F.B.] 
---------------------------------------------------------